کد مطلب:20732 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

خصوصيات فرد غضب شده با فردي كه مورد لطف خدا قرار گرفته چيست؟

رحمت عام خداوند، وسيع و شامل همه موجودات، از جمله، انسان (اعم از كافر و مسلمان) است:

و رحمتي وسعت كلّ شيء; (اعراف، 156) و رحمتم همه چيز را فرا گرفته است.

امّا برخورداري از رحمتهاي خاص خداوند، بر اساس لياقت و شايستگي افراد است و بايد براي كسب آنها تلاش كرد.

برخي عواملِ دستيابي به رحمتهاي الهي عبارتند از:

1. شناخت خداوند و وسعت رحمت او كه توأم با حكمت است.

2. شناخت عواملي كه مربوط به فكر، عقل، قلب و اعتقادات قلبي، از قبيل علم و ايمان است. (علم و آگاهي، مقدمه و شرط ايمان است) قرآن كريم، ايمان را از عوامل كسب رحمتهاي الهي بيان ميكند: فَأَمَّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّـَـلِحَـَتِ فَيُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِي رَحْمَتِهِ...; (جاثيه، 30) امّا كساني كه ايمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، پروردگارشان آنها را در رحمت خود وارد ميكند.

در اينباره، آيات فراواني در قرآن هست.

3. شناخت عواملي كه مربوط به جوارح و عمل است; مانند: تقوا و پرداخت زكات. قرآن ميفرمايد: رحمتم همه چيز را فرا گرفته و آن را براي آنها كه پرهيزگارند و زكات ميپردازند... مقرر خواهم داشت. (اعراف، 156)

يا نظيرِ هجرت و جهاد در راه خدا: كساني كه ايمان آورده و هجرت كرده و در راه خدا جهاد نمودهاند، آنها اميد به رحمت پروردگار دارند.... (بقره، 218)

و نيز مانند: صبر در برابر امتحانات الهي (بقره، 155 ـ 157)، انفاق در راه خدا (توبه، 99)، توكل، استعانت از خداوند، توسل به اهلبيت:، محاسبة نفس، دعا براي بقاي هدايت الهي و... .

برخي موانعِ شمول رحمتهاي الهي عبارتند از:

1. غفلت از خداوند; 2. پيروي از هواي نفس: وَ لاَتَتَّبِعِ الْهَوَيَ فَيُضِلَّكَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ; (ص، 26) و از هواي نفس پيروي مكن كه تو را از راه خدا منحرف سازد.; 3. پيروي از وسوسههاي شيطان; 4. ترك كردن واجبات و انجام دادن محرمات; 5. دنيازدگي و دلبستن به مسائل مادي و... .

دليل مانعيت اين موارد، آن است كه انسان را از ايمان و تقوا كه منشأ كسب الطاف الهي است، باز ميدارد.

تذكر: اين بحث در قرآن و روايات گسترده است. در اين مجموعه به نظاير آن بسنده شده است.(ر.ك: اخلاق در قرآن، آيةالله مصباح يزدي، ج 1، ص 164 ـ 233، انتشارات آموزشي و پژوهشي امام خميني; / اخلاق در قرآن، آيةالله مكارم شيرازي، ج 1، ص 217 ـ 364، مدرسة الامام علي.)

از آيات قرآن كريم استفاده ميشود كه عدهاي همچون كافران، مشركان، منافقان(ر.ك: فتح، 6; توبه، 68; احزاب، 61 و 64.) ، ظالمان (هود، 18; مؤمن، 52)، طغيان گران (طه، 81)، عهدشكنان و مفسدان (رعد، 25)، كتمان كنندگان حق و حقيقت (بقره، 159)، انسانهايي كه از روي لجاجت حق را نميپذيرند (شوري، 16) مرتدين و كساني كه از دين مبين اسلام برگردند (نمل، 106; آلعمران، 85 - 88)، پشت كنندگان به دشمن در ميدان جنگ (انفال، 16)، اذيت كنندگان خدا و رسول (احزاب، 57)، تهمت زنندگان به زنان پاكدامن (نور، 23) و... از رحمت الهي دور و در معرض قهر و غضب خاص الهي قرار دارند; و عدهاي همچون مؤمنان راستين (توبه، 71; نسأ، 175)، اطاعت كنندگان از خدا و رسول (آلعمران، 132; نور، 56)، صابران (بقره، 157)، نيكوكاران (اعراف، 56): گناهكاران كه از گناه خود توبه كنند (بقره، 160; طه، 82; اعراف، 153) و... مورد لطف و رحمت خاص الهي قرار دارند.